Με εξαφάνιση απειλείται η βραχυκερατική αγελάδα των Πρεσπών, μια σπάνια φυλή αγελάδας - νάνου, η οποία διαβιεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην περιοχή των Πρεσπών, αλλά πλέον έχουν απομείνει μόλις 10-12 καθαρόαιμα ζώα, στους Ψαράδες.
Βραχυκερατικές αγελάδες απαντώνται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, το χαρακτηριστικό, ωστόσο, της Πρεσπιώτικης αγελάδας είναι ο εξαιρετικά βραχύς κορμός του ζώου.
Η αγελάδα αυτή φθάνει σε ύψος τα 100-115 εκ. (ύψος ακρωμίου), σε ζων βάρος τα 180-200 κιλά, έχει μακρύ κεφάλι και λεπτά και κοντά κέρατα.
Χαρακτηρίζεται, επίσης, από τα μεγάλα μάτια και το χρωματισμό, που ποικίλλει μεταξύ του ξανθού, ξανθοκόκκινου και όλων των αποχρώσεων του καφέ, ενώ υπάρχουν και εντελώς μαύρες αγελάδες αυτού του είδους.
Κείμενο: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Εταιρία Προστασίας Πρεσπών/Λ. Νικολάου
Δασομυωξός (Glis glis): απαντάται στα δρυοδάση, ειδικά σε εκείνα που γειτνιάζουν άμεσα με τον οικισμό και περιλαμβάνουν δέντρα όπως καρυδιές, αμυγδαλιές κλπ, οι καρποί των οποίων χρησιμεύουν ως τροφή τους.
Ζει πάνω στα δέντρα των δασών και τρέφεται προπάντων με καρπούς. Τη φωλιά του την κάνει ανάμεσα σε πυκνούς θάμνους, τρύπες βράχων, δέντρων.
Τον διακρίνουμε δύσκολα γιατί είναι νυχτοβάτης. Ειδικότητα:κοιμάται του καλού καιρού 6 μήνες το χρόνο!
Τα χαρακτηριστικά τους είναι ενδιάμεσα ποντικού και σκίουρου. Έχουν μέγεθος περίπου όσο και οι κοινοί αρουραίοι με χαρακτηριστικό τη φουντωτή ουρά τους. Τα ζώα αυτά επικοινωνούν με οξείς ήχους σαν σφυρίγματα ή κελαηδήματα πουλιών. Πέφτουν σε χειμερία νάρκη αφού έχουν συσσωρεύσει πολύ λίπος. Ίσως για το λόγο αυτό αποτελούσε ένα εκλεκτό μεζέ για τους Ρωμαίους. Το διέδωσαν σε όλες τις επαρχίες της αυτοκρατορίας τους και το εξέτρεφαν σε ειδικά κλουβιά (Gliraria). Μέχρι την Άνοιξη χάνουν το 50% του βάρους τους. Μετακινούνται εποχιακά για αναζήτηση τροφής.
Δασομυωξός [Glis glis]
Ενδιαίτημα:
δασώδεις περιοχές, δενδρόκηποι, πάρκα
Εξάπλωση:
Ευρώπη, εκτός από Ιβηρική χερσόνησο
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Μήκος σώματος:
12-20 εκ., ουρά 11-19 εκ.
Βάρος:
70-200 γρ.
Χρωματισμός:
γκριζωπό
Οδοντοστοιχία:
1/1, 0/0, 1/1, 3/3 = 20
ΤΡΟΦΗ & ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ
Τροφή:
παμφάγο, φρούτα, καρποί, έντομα
Συνήθειες:
νυκτόβιο, κοινωνικό, χειμέρια νάρκη
Πυκνότητα:
0,2-4 άτομα/Ηα
ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ
Εποχή αναπαραγωγής:
Ιούνιο – Αύγουστο
Αριθμός νεογνών:
2-7, τυφλά
Διάρκεια κυοφορίας:
30-32 ημέρες
Διάρκεια θηλασμού:
5-6 εβδομάδες
Ηλικία ωριμότητας:
2 χρόνια
Διάρκεια ζωής:
μέχρι 9 χρόνια
Η ίδρυση και η λειτουργία του Πολιτιστικού Συλλόγου Αρμενοχωρίου οφείλεται στην πρωτοβουλία φιλοπρόοδων κατοίκων του χωριού, η οποία εκδηλώθηκε τον Γενάρη του 1988. Σε επιστολή που συντάχθηκε τότε από την «Ομάδα Πρωτοβουλίας για την ίδρυση Πολιτιστικού Συλλόγου και απευθυνόταν προς τους κατοίκους Αρμενοχωρίου, καταγράφεται με σαφήνεια το σκεπτικό και ο σκοπός της πρωτοβουλίας.
Πήλινο αγγείο πρώιμης
εποχής του χαλκού
Η επιστολή έμπαινε κατ' ευθεία στο θέμα: « Η αγάπη για το χωριό μας και η θέληση να εργαστούμε για κάτι καλύτερο μας παρακίνησαν να πάρουμε την πρωτοβουλία για μια προσπάθεια που θα βοηθήσει στην πολιτιστική και μορφωτική ανάπτυξη του τόπου μας... Με την ευκαιρία τονίζουμε ότι ο Σύλλογος που πρόκειται να ιδρυθεί θα ανήκει σε όλους τους Αρμενοχωρίτες και θα λειτουργεί σε συνεργασία με τον Αθλητικό Σύλλογο Αρμενοχωρίου ΗΡΑΚΛΗΣ», έξω από ομάδες και κόμματα...»
Μετά την έγκριση του Καταστατικού από το Πρωτοδικείο πραγματοποιήθηκε στις 12-4-1988 η τακτική Γενική Συνέλευση των μελών και εκλέχτηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο . Ύστερα από την ημερομηνία αυτή άρχισε κανονικά πλέον η λειτουργία του Πολιτιστικού Συλλόγου Αρμενοχωρίου.
Στη διάρκεια της δεκαπεντάχρονης λειτουργίας του ο Σύλλογος ανέπτυξε δραστηριότητες σε διάφορους πολιτιστικούς και μορφωτικούς τομείς και κατόρθωσε να παρουσιάσει έργο αξιόλογο. Εκφράζοντας ικανοποίηση και αισιοδοξία για το έργο που έχει επιτελεστεί, παρουσιάζουμε στη συνέχεια μερικές από τις δραστηριότητες και ορισμένα από τα έργα που έχουν γίνει.
1. Τμήμα λαογραφίας – Λαογραφική Συλλογή (Μουσείο)
Αποβλέποντας στην περισυλλογή, συντήρηση και προβολή του τοπικού λαογραφικού πλούτου περισυλλέξαμε και συνεχίζουμε να συγκεντρώνουμε σημαντικό αριθμό λαογραφικών αντικειμένων.
Η Απογραφική Συλλογή την οποία δημιουργήσαμε είναι τακτικό μέλος του Δικτύου Συλλογών Λαογραφίας - Παράδοσης Νομού Φλώρινας και συμμετέχει στις προσπάθειες που καταβάλλονται με σκοπό τη διάσωση, συντήρηση και αξιοποίηση τον λαογραφικού υλικού της. Περιοχής. Στα πλαίσια λειτουργίας του Δικτύου Φλώρινας και με την ευκαιρία της υλοποίησης του ειδικού προγράμματος
LEADER 2 ολοκληρώθηκε στη διάρκεια του 2001 το έργο της χειρόγραφης
καταγραφής, ηλεκτρονικής τεκμηρίωσης, φωτογράφησης κατ προληπτικής συντήρησης όλου του λαογραφικού υλικού της Συλλογής μας. Το έργο που απομένει να γίνει τώρα είναι η οργάνωση της Συλλογής σύμφωνα με τις αρχές και τις απαιτήσεις που ισχύουν για κάθε σύγχρονο Λαογραφικό Μουσείο, η κατάλληλη εκθεσιακή παρουσίαση του υλικού και η τελική διαμόρφωση της Λαογραφικής Συλλογής σε χώρο επισκέψιμο.
2. Βιβλιοθήκη
Η Βιβλιοθήκη του Συλλόγου που είναι οργανωμένη και λειτουργεί σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους βιβλιοθηκονομικής εργασίας, εξυπηρετεί σε ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες και τα μορφωτικά ενδιαφέροντα των μαθητών και των ενηλίκων κατοίκων του χωριού. Μετά την διεύρυνση και κατάλληλη διαμόρφωση τον χώρου και ύστερα από την ενσωμάτωση της ειδικής μονάδας Βιβλιοθήκης "Μεθοριακή Ζώνη", η οποία διατέθηκε από το Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης, η Βιβλιοθήκη μας δικαιολογημένα πλέον εντάσσεται στην κατηγορία των συστηματικών μορφωτικών κέντρων και μπορεί με τη λειτουργία της να συμβάλει αποφασιστικά στην ποιοτική αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των κατοίκων της περιοχής. Το σύνολο των βιβλίων, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 5.000 τίτλους, καλύπτει τους βασικούς τομείς γνώσεων και είναι σε θέση να εξυπηρετεί ευρύτερα αναγνωστικά ενδιαφέροντα.
3. Τμήμα διδασκαλίας παραδοσιακών χορών
Το τμήμα αυτό αποβλέπει στη διδασκαλία και προβολή των παραδοσιακών χορών της περιοχής του Νομού `Φλώρινας και άλλων διαμερισμάτων της Ελλάδας. Στα πλαίσια της λειτουργίας του τμήματος αυτού έχει δημιουργηθεί μικτό χορευτικό συγκρότημα, στο οποίο συμμετέχουν νέες και νέοι του χωριού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών σε θέματα παραδοσιακών χορών το επίπεδο προόδου και εμφάνισης του συγκροτήματος αυτού είναι σε ικανοποιητικό βαθμό υψηλό. Επιβεβαίωση των εκτιμήσεων αυτών αποτελεί η επιτυχής συμμετοχή του σε δημόσιες εμφανίσεις στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.
Τον τελευταίο καιρό το διοικητικό συμβούλιο του Συλλόγου, ανταποκρινόμενο στην επιθυμία πολλών μαθητριών και μαθητών τον Δημοτικού Σχολείου και του Γυμνασίου προχώρησε στη δημιουργία νέων τμημάτων διδασκαλίας παραδοσιακών χορών. Στα τμήματα αυτά προστέθηκε τελευταία και ένα τμήμα γυναικών.
Από το πλήθος των δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων του συλλόγου κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ενδεικτικά τις παρακάτω:
- Εκδρομές - επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικές τοποθεσίες και τουριστικές περιοχές.
- Συμβολή στην προώθηση των ανασκαφικών εργασιών στην αρχαιολογική περιοχή Αρμενοχωρίου.
- Διοργάνωση μορφωτικών - ψυχαγωγικών εκδηλώσεων για τα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου.
- Συνεχείς προσπάθειες για την διατήρηση και καλλιέργεια Δεσμών επικοινωνίας με τους απόδημους Αρμενοχωρίτες.
- Παρεμβάσεις για την διοργάνωση και προβολή της εκδήλωσης των νέων που συνδέεται με τις φωτιές των Χριστουγέννων»
- Διοργάνωση εκθέσεων λαογραφικού υλικού , βιβλίου και φωτογραφίας.
- Ενδιαφέρουσες και ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτες δραστηριότητες που αναπτύσσονται από τον Σύλλογο τελευταία, αποτελούν οι προσπάθειες για τη δημιουργία Τράπεζας Αίματος και τη συγκρότηση νεανικής χορωδίας.
Με τις εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί στη διάρκεια της δεκαπεντάχρονης λειτουργίας του Συλλόγου και με τα αξιόλογα επιτεύγματα ως θετική προϋπόθεση, συνεχίζουμε το έργο που έχουμε αναλάβει με θέληση σταθερή και προσπαθούμε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στον τόπο όπου ζούμε. Ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα κατορθώσουμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει και να δικαιώσουμε τις προσδοκίες όλων.
Το Διοικητικο Συμβούλιο
Το χρονικό της ίδρυσης του Συλλόγου Αρμενοχωρίου αναφέρεται στο Ημερολόγιο που εξέδωσε το 2004.
Φτάνουμε λοιπόν και σε αυτήν την εορταστική περίοδο που στη Φλώρινα αρχίζει με τις Φωτιές στις 23 Δεκεμβρίου και ολοκληρώνεται με τη γιορτή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου σος 7 Ιανουαρίου. Ακριβώς πριν τις Φωτιές βρίσκεται το σημείο του χρόνου όπου η νύχτα έχει φτάσει στο απόγειό της κατανικώντας πλήρως την ημέρα την οποία έχει περιορίσει σε ένα μικρό μόνο διάστημα του εικοσιτετραώρου. Με την πάροδο του Χειμερινού Ηλιοστασίου η “μάχη” αρχίζει να γέρνει ξανά προς τη μεριά του φωτός καθώς η μέρα ανακτά συνεχώς περισσότερο χρόνο (έως το Θερινό Ηλιοστάσιο). Η στιγμή λοιπόν που τα φως “γεννιέται”, που ο ήλιος “γεννιέται" αποτελεί ένα σημαντικό σημείο του έτους, και ήταν σαφώς σημαντικότερο πριν την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού που σήμερα φωτίζει τις νύχτες μας. Έτσι, οι αρχαίοι Μακεδόνες γιόρταζαν το σημαντικό αυτό γεγονός της "γέννησης" του Ήλιου με το να τιμούν το θεό του ήλιου, Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας, θεός του ήλιου και της φωτιάς, κατά τους αρχαίους, εορταζόταν με έναν ιδιαίτερο τρόπο: Οι αρχαίοι Μακεδόνες άναβαν μεγάλες φωτιές και τριγύρω τους διασκέδαζαν...
Έτσι και οι σημερινοί Φλωρινιώτες Μακεδόνες διατηρούν το έθιμο των Φωτιών, όχι για να τιμήσουν το θεό Απόλλωνα, αλλά για να τιμήσουν την προαιώνια Μακεδονική παράδοση. Για αυτόν το λόγο σωστά η εκκλησία απορρίπτει τις Θεωρίες περί βοσκών τριγύρω από τη φάτνη του Χριστού. Πρέπει ωστόσο να ειπωθεί πως ο χαρακτηρισμός "ειδωλολατρικός" δεν είναι δίκαιος για δύο λόγους: Πρώτον, οι Φλωρινιώτες γιορτάζοντας τις Φωτιές σήμερα δεν το κάνουν φυσικά για να δηλώσουν πίστη στο Θεό Απόλλωνα (τα θρησκευτικά πιστεύω των Φλωρινιωτών είναι πολύ ξεκάθαρα). Δεύτερον, οι αρχαίοι Έλληνες δεν ήταν ειδωλολάτρες. Δεν πίστευαν πως το άγαλμα του Θεού είναι Θεός αλλά πως αντιπροσωπεύει το θεό.
Η σχέση των Φωτιών με τις "αρχαίες Φωτιές" αποδεικνύεται από ένα ακόμα γεγονός (εκτός από τις μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων για την ύπαρξη του εθίμου) το οποίο μαρτυρεί ξεκάθαρα την ιστορική και πολιτισμική συνέχεια της Ελληνικής Μακεδονικής παράδοσης (όχι πως χρειαζόσασταν αποδείξεις αλλά στις μέρες μας καλά είναι να υπάρχουν). Η "απόδειξη" έρχεται από τους Καλάς στο βόρειο Πακιστάν, που υποστηρίζουν πως είναι "Έλληνες ως απόγονοι των Μακεδόνων του Αλέξανδρου και είναι ακόμα πολυθεϊστές αντιστεκόμενοι με οδυνηρές συνέπειες στις μακρόχρονες προσπάθειες εξισλαμισμού τους. Οι Καλάς λοιπόν, στις 23 Δεκεμβρίου αρχίζουν τους εορτασμούς της γέννησης του Απόλλωνα, ανάβοντας φωτιές... ("Καλάς, οι "Έλληνες των Ιμαλάϊων", Δημήτρης Αλεξάνδρου, Εκδόσεις Ερωδιός, 7η Εκδ., 1996).
Έτσι, εκτός από γιορτή-σύμβολο της Φλώρινας, εκτός από μια υπέροχη βραδιά, οι Φωτιές αποτελούν τρανή απόδειξη της Ελληνικής Μακεδονικής πολιτισμικής συνέχειας αιώνων της Φλώρινας και των Φλωρινιωτών.
Τα κάλαντα διαλαλούν μελωδικά τον ερχομό των μεγάλων εκκλησιαστικών μας γιορτών. Είναι τραγούδια γεμάτα ευχές και εγκώμια, που πήραν το όνομά τους από τις καλένδες (calenda), τη ρωμαϊκή πρωτομηνιά.
Στην αρχαία Ρώμη, λοιπόν, κάθε πρώτη του μήνα, οι άρχοντες καλούσαν το λαό και του έκαναν ανακοινώσεις. Όταν ήταν αρεστές, κάποιοι γυρνούσαν στους δρόμους και τις επαναλάμβαναν τραγουδιστά.
Οι Έλληνες της αρχαιότητας είχαν τραγούδια που διαλαλούσαν τον ερχομό της Άνοιξης, τα οποία έμοιαζαν με τα κάλαντα όπως τα "χελιδονίσματα" ή άλλες αρχαίες γιορτές.
Τα παιδιά κρατούσαν ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και άσπρο μαλλί (τη λεγόμενη ειρεσιώνη) γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδούσαν κι έπαιρναν δώρα.
Την πιο παλιά πληροφορία για τα κάλαντα την αντλούμε από το Βυζάντιο του 12ου αιώνα. Οι Βυζαντινόπαιδες συνόδευαν το τραγούδι τους με τύμπανο ή τρίγωνο, ενώ κρατούσαν ραβδιά ή φανάρια ή ομοιώματα πλοίων. Τα κάλαντα από την εποχή που επινοήθηκαν ήταν τραγούδια γεμάτα ευχολόγια και παρακλήσεις για ευδαιμονία. Σήμερα, συνδέονται με τις μεγάλες γιορτές της χριστιανοσύνης: τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, τα Θεοφάνεια...
Η Θεματολογία τους περιγράφει αρχικά το γιορταστικό γεγονός της εκκλησίας μας. Ύστερα ακολουθούν ευχές και έπαινοι για το σπίτι και τους οικοδεσπότες κατά την ασχολία και το επάγγελμα του καθένα. Οι καλαντιστές τελειώνουν με στιχάκια που "αιτούν" πλούσιο φιλοδώρημα για τα καλά τους λόγια. Η "αμοιβή" αυτή δεν είναι ζητιανιά, ούτε φιλανθρωπία, αλλά πράξη τελετουργική, που επιδιώκει να φέρει άφθονα αγαθά και πλούτη στο καταδεχτικό σπιτικό
